Groen Jabbeke pleit voor een uitdoofscenario. Wat dat inhoudt, lees je hier. 

De straatverlichting wordt in Jabbeke al een aantal jaren gedoofd in de nachtelijke uren van 23 uur tot 5 uur 's ochtends. Net als veel gemeenten ondertekende ook Jabbeke het Europese project van het burgemeestersconvenant om de CO2 uitstoot te verminderen en het doven van de lichten gebeurde om die reden. Dit zorgde bij heel veel inwoners voor een groot onveiligheidsgevoel. Een totale duisternis, dat zijn we hier niet gewoon. Hendrik Bogaert voerde in 2018 met succes campagne met de belofte de straatlichten opnieuw te laten branden. Dat bleek technisch en juridisch moeilijker dan gedacht. De talrijke vragen om de straatverlichting zonder meer aan te laten zijn logisch en mogen niet zomaar weggewuifd worden. Van verantwoordelijke bestuurders mag verwacht worden dat ze alle facetten van een probleem bekijken en meenemen in hun beslissingen. De Vlaamse overheid publiceerde een aantal interessante studies betreffende straatverlichting waaruit een veelzijdige conclusie naar voor kwam. Is de straatverlichting een aan-of-uit verhaal?

In het kader van het burgemeestersconvenant doofden veel gemeenten 's nachts hun straatverlichting om de CO2-uitstoot van de gemeenten te verminderen. Bijkomend voordeel vanuit het standpunt van onze natuur is dat de lichtvervuiling werd verminderd. Het is wel vreemd dat specifiek de straatverlichting in het vizier kwam. Je kan je de vraag stellen of er geen andere maatregelen doeltreffender waren geweest zoals het isoleren van gebouwen, duurzamere verwarming, het installeren van zonnepanelen, de elektrificatie van je vloot, enzovoort. De burgemeester wist ons mee te delen dat het doven van de verlichting een besparing betekende voor de gemeente ter waarde van 40.000 euro. Dat is niet weinig, maar betekent slechts een klein bedrag wanneer je dit bekijkt ten aanzien van de complete gemeentefinanciën. Met ander woorden: voor het geld hoeven we het niet echt te doen. In heel wat Vlaamse gemeenten gingen de straatlichten om 23 uur 's avonds onverbiddelijk uit en viel er in een fractie van een seconde een complete duisternis in de straten. Is het dan niet logisch en zelfs te voorspellen dat de inwoners daar allesbehalve mee opgezet zijn en zich bang voelen?

Het is voorts opmerkelijk hoe Vlaams dit probleem is. In vele Europese regio's en in onze buurlanden is er veel minder straatverlichting aanwezig. Zeker in meer landelijke gebieden is het 's nachts zeer donker. Vlaanderen is 's nachts duidelijk zichtbaar vanuit de ruimte en is bijna overal even sterk verlicht als grote wereldsteden. Minstens 3 generaties zijn opgegroeid in een Vlaanderen waar het 's nachts nooit echt donker is. Onze slaapkamers en onze huizen zijn daar ook aan aangepast. Maak gerust eens zelf de oefening bij u thuis hoe u het donker maakt in de slaapkamer. Als je in die omstandigheden dan plots de lichten dooft en het alles of niets is, dan brengt dat een schokeffect te weeg bij de mensen.

Onveilig of een onveiligheidsgevoel?

De burgemeester zei in Ter Zake dat het doven van de straatverlichting zorgt voor meer veiligheid en dat het aantal inbraken dalen. Een uitspraak die wat meer uitleg verdient. De mens is van nature geen nachtwezen en ons zicht is niet bijzonder goed aangepast aan duisternis. Onze collectieve angst voor het donker stamt uit prehistorische tijden omdat we gevaar 's nachts niet goed konden inschatten en is dus een overlevingsmechanisme. Het wordt dan ook aangeleerd aan onze kinderen om voorzichtig te zijn in het donker. Inbrekers, criminelen en mensen met zeer slechte bedoelingen zijn geen supermensen en even hulpeloos in het donker als wij. In die zin is het correct dat we veiliger zijn voor criminelen als de straatverlichting gedoofd is, omdat zij zelf verlichting bij hebben en dus gemakkelijk kunnen worden opgemerkt. Dat verklaart wellicht een daling van inbraken. Dat verandert echter niets aan het onveiligheidsgevoel. In onze gedachten zit de dief en de verkrachter weggestoken in de struiken wachtend op een slachtoffer en kunnen ze ongemerkt dichter bij onze huizen komen. Het beïnvloedt ook ons gedrag en mensen gaan donkere plaatsen vermijden waardoor we beperkt worden in onze activiteiten. Dat geldt vooral voor voetgangers en fietsers.

Hendrik Bogaert won de vorige verkiezingen vrij vlot onder meer met de belofte om de straatverlichting opnieuw te laten branden 's nachts. Dat bleek bij navraag technischer en juridisch moeilijker dan verwacht. Vandaag staat de technologie vrij ver om de straatverlichting zeer gedetailleerd te gaan sturen, maar dat was toen nog niet het geval. Ook de zogenaamde ver-LED-ing van de straatverlichting is zeker nog niet afgerond in onze gemeente. Dat mag zeker een versnelling hoger, maar de netbeheerder bepaalt grotendeels de snelheid. Het is dus jammer genoeg vandaag nog niet mogelijk om overal in onze gemeente gericht de straatverlichting te sturen. De vraag kan nu al gesteld worden wat we zullen doen als het wel kan?

De Vlaamse overheid biedt verschillende studies aan betreffende straatverlichting gaande van de impact op de volksgezondheid, misdaad en onveiligheidsgevoelens en biodiversiteit. De conclusies geven een veelzijdig beeld en bieden het voordeel dat er een zeer gericht plan kan opgemaakt worden. Via deze link vindt u de onderzoeken terug: https://www.provincieantwerpen.be/aanbod/dlm/pih/onderzoek/milieu-gezondheid/milieu-gezondheid/nachtelijke-buitenverlichting-.html

Uit die studies komen een aantal interessante conclusies naar voor. Voor uw gezondheid is een donkere nachtomgeving beter, maar verlichte nachten leiden niet rechtstreeks naar bepaalde ziektes. Opmerkelijk is dat de algemene criminaliteit niet stijgt noch daalt bij het doven van de lichten hoewel inbraken lichtjes dalen. Hetzelfde onderzoek toonde aan dat voetgangers en fietsers het grootste risico lopen op verkeersongevallen in geval van gedoofde lichten. Dat hoeft niet te verwonderen. De conclusies van het onderzoek inzake biodiversiteit bieden evenwel een werkbaar plan dat rekening houdt met de impact van onveiligheidsgevoelens, het verkeer tijdens de spitsuren en het versterken van onze kwetsbare natuur. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de dorpskernen en de buitengebieden. Er wordt gesteld dat de straatverlichting in de dicht bewoonde wijken en dorpskernen 's nachts kan blijven branden en het beter is om straatverlichting op het platteland sterk te verminderen. De intensiteit van het licht dient aangepast te worden naar gelang de specifieke uren van de nacht. Hoge intensiteit tijdens de spitsuren 's morgens en 's avonds in het najaar en in de dorpskernen. Lagere intensiteit in de woonwijken 's nachts en gedoofde lichten op het platteland. Dat is kort samengevat het advies van de studie.

Met Groen Jabbeke onderschrijven we dit advies, maar wensen we een uitdoofscenario in te voeren waar de lichtintensiteit geleidelijk aan wordt verminderd tot het gewenste niveau en dit verspreid over meerdere jaren. Zo kan er een vorm van gewenning optreden bij de inwoners. Dorpskernen met meer activiteit 's nachts blijven best verlicht. Het effect op de natuur is daar veel minder groot. Buitengebieden waar de natuur zich bevindt, hebben baat bij meer duisternis om de biodiversiteit te verbeteren. Het gaat om meer dan de typische vleermuis die vaak wordt aangehaald, maar ook om de insecten. Sinds we weten hoe sterk hun invloed is op bestuiving, de landbouw en dus onze voedselvoorziening is het zeker verantwoord om daar sterk rekening mee te houden. Dieren hebben geen stem. Daarom is het belangrijk dat sommige mensen voor hen opkomen. Dat besef begint gelukkig meer en meer naar voor te komen, vooral bij onze jongste generatie.

Wat dit dossier ons leert is dat het belangrijk is om infrastructuur te creëren die vlot kan aangepast worden aan de verwachtingen van de bevolking. Technologie zal dit mee mogelijk maken. Wij opteren inzake de straatverlichting voor een uitdoofbeleid, maar niets staat een ander beleid in de weg. Dat is open voor debat en compromis. Het gaat niet enkel over straatverlichting. Het gaat er om dat inwoners opnieuw greep krijgen op hun omgeving en de veranderingen die daar gebeuren en vermijden we te verzanden in een ja-nee spelletje waar niemand beter van wordt.