Democratie is een politiek systeem dat steeds evolueert. Inspraak van de burger over het beleid kan zowel bevorderd als beperkt worden. De politieke werking van een gemeente wordt bepaald door Vlaamse decreten. Jabbeke met een bevolking van net geen 15.000 inwoners wordt bestuurd door 23 gemeenteraadsleden. Zij worden door de inwoners verkozen voor een periode van 6 jaar. Dat zijn weinig vertegenwoordigers voor een hoog aantal burgers. Om die reden zijn andere vormen van burgerparticipatie aan het politieke beleid zeker verantwoord.
De gemeente Jabbeke kent een divers aantal adviesraden waarin burgers zetelen en waar er adviezen worden geformuleerd naar het bestuur. Voorbeelden zijn onder andere de cultuurraad, de raad lokale economie, de toegankelijkheidsraad enzovoort. Een geregeld terugkerende vraag of klacht is dat het bestuur de adviezen vaak negeert en de adviesraden het gevoel hebben dat ze niet gehoord worden. Het bestuur neemt vaak beslissingen alvorens de adviesraden te raadplegen. Ook het aantal dossiers die ter advies voorliggen is vaak te beperkt. Een bestuur moet de adviesraden veel meer betrekken bij het beleid, maar deze raden verdienen ook een hervorming.
Veel adviesraden kennen al sinds vele legislaturen een bijna ongewijzigde bezetting. Vaak zijn het dezelfde geëngageerde inwoners die deel uitmaken van de raden. Dat is goed voor de continuïteit, maar nieuwe burgers die participeren kan een positieve dynamiek teweeg brengen. Een bestuur moet voldoende en duidelijk communiceren met de burgers hoe ze kunnen kandideren voor deze raden in een transparant verkiezingsproces.
Daarnaast dienen de adviesraden ook gedepolitiseerd te worden. In de adviesraden zetelen nu een behoorlijk aantal burgers die een duidelijke politieke stempel dragen. Vaak zijn dit inwoners die zich verkiesbaar stelden, maar niet verkozen werden in de gemeenteraad. Dat geldt voor elke partij die opkomt in Jabbeke. Zo wordt een adviesraad een soort verlengstuk van de gemeenteraad. Dat een bestuur dan niet wil luisteren of zaken aanbieden, is dan wel deels te begrijpen. Daarom is het nodig om de adviesraden te depolitiseren en burgers die zich ooit verkiesbaar stelden niet toe te laten tot deze raden. Zo kunnen we de adviesraden opwaarderen.
Naast adviesraden bestaan er ook burgerbewegingen. In Groot-Jabbeke is Leefbaar Varsenare wellicht de bekendste. Burgerbewegingen ontstaan niet zomaar zonder reden, maar omdat er niet voldaan wordt aan een bepaalde behoefte. Zij dienen minstens gehoord te worden wat hun vragen of eisen ook zijn en waar mogelijk moet ook hun adviezen meegenomen worden in beslissingen en beleid.
Om burgerparticipatie in het beleid te verhogen, stelden we al begin 2019, net na de vorige verkiezingen, voor om een spreekrecht in de gemeenteraad in te voeren. Een vorm van burgerparticipatie werd immers verplicht door de Vlaamse wetgeving. Er werd besloten om dit recht slechts toe te kennen als een voorstel met 100 handtekeningen wordt gesteund, het zogenaamde petitierecht. Dit recht werd echter sinds de invoering ervan slechts een keer toegepast en mist dus duidelijk zijn doel. We stelden voor om het aantal benodigde handtekeningen te verlagen naar 50. Dat zijn er evenveel die nodig zijn om een kieslijst in te dienen voor de gemeenteraadsverkiezingen, maar het werd niet gevolgd.
Groen Jabbeke kiest resoluut voor het bevorderen van de inspraak van de inwoners via een spreekrecht in de gemeenteraad. Om er voor te zorgen dat de gemeenteraad niet overschaduwd zou worden, moet dit strikt gereglementeerd worden. Zo kan het uitoefenen van het spreekrecht beperkt worden voor elke burger inzake aantal agendapunten en spreektijd en dient er vooraf geregistreerd te worden. Op deze wijze kan elke inwoner zich uitspreken over thema's die hij/zij belangrijk vindt en wordt de betrokkenheid van de inwoners bij het bestuur vergroot.